Teoretycznie można zakładać, że w miarę realizacji światowego postępu społeczno-gospodarczego znajdować się będzie coraz więcej płaszczyzn współdziałania między trzema głównymi agregatami międzynarodowymi. Niezależnie bowiem od odmienności ceiów poszczególnych krajów i ugrupowań, żaden podmiot stosunków międzynarodowych nie może rozwijać się bez współdziałania z pozostałymi ? we własnym przeto interesie dążyć powinien do redukcji utrzymujących się barier, zarówno poprzez decyzje autonomiczne, jak i ? częściej ? drogą kompromisowych uzgodnień dwu- i wielostronnych. Strukturalne nierównomierności powodują jednak, że sfera możliwych kompromisów pozostaje ograniczona, nawet przy uwzględnianiu powiązań ustępstw ściśle gospodarczych z politycznymi. Stąd powolność pozytywnych zmian i utrzymywanie się wielu istotnych utrudnień dla współpracy w skali światowej. Można właściwie stanąć na stanowisku, że światowe współdziałanie gospodarstw narodowych wciąż jeszcze jest raczej postulatem niż rzeczywistością, a znaczna część odległych od siebie ? geograficznie i politycznie ?obszarów utrzymuje ze sobą stosunki drugorzędne czy wręcz marginalne. I że mechanizm międzynarodowych stosunków ekonomicznych podporządkowany jest przede wszystkim potrzebom współdziałania w granicach wybranych segmentów gospodarki światowej, nie zaś w skali prawdziwie globalnej. Z drugiej jednak strony kierunek ewolucji ? mimo całej jej powolności ? wydaje się jednoznaczny. Każda dekada przynosi ze sobą nowe dowody przyrostu współzależności globalnej i nowe efekty poszukiwań kompromisu, składające się stopniowo na przyszły mechanizm światowej współpracy.
